Le Huong Lan
Chóng mặt có thể được chữa trị theo nhiều cách khác nhau. Bên cạnh điều trị theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh có thể áp dụng một số cách trị chóng mặt tại nhà để hỗ trợ giảm triệu chứng. Vậy có những cách trị bệnh chóng mặt hiệu quả nào?
Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Chóng mặt là cảm giác bị mất phương hướng do choáng váng hoặc mất thăng bằng. Người bệnh có thể cảm thấy như sắp ngất hoặc mọi thứ xung quanh đang chuyển động/quay tròn. Một số nguyên nhân có thể gây ra tình trạng chóng mặt bao gồm: chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV), huyết áp thấp, hạ đường huyết, vấn đề ở tai trong, say tàu xe…
16 cách trị chóng mặt tại nhà không dùng thuốc
Người bệnh chóng mặt cần đi khám và điều trị, dùng thuốc theo bác sĩ chỉ định. Tại nhà, người bệnh có thể kết hợp thêm các cách trị bệnh chóng mặt không dùng thuốc để góp phần kiểm soát và làm giảm triệu chứng bệnh. Bạn có thể tham khảo các gợi ý dưới đây: (1)
1. Vật lý trị liệu
Phục hồi chức năng tiền đình là một hình thức vật lý trị liệu có thể giúp ích cho người bị chóng mặt. Bạn có thể thực hiện những bài tập cụ thể theo hướng dẫn của bác sĩ hay kỹ thuật viên sau khi về nhà, để giúp hệ thống giữ thăng bằng ít nhạy cảm hơn với các chuyển động. Cách trị chóng mặt này phù hợp với những người bị chóng mặt do các bệnh lý ở tai trong như viêm dây thần kinh tiền đình. Nếu kiên nhẫn thực hiện và áp dụng đúng cách, các triệu chứng khó chịu có thể được cải thiện đáng kể.
2. Duy trì ánh nhìn hướng về một điểm
Giữ tâm trí yên tĩnh, thoải mái và cố định lại ánh nhìn trong một thời gian nhất định cũng là cách trị chóng mặt tại nhà đơn giản. Người bệnh thực hiện theo các bước như sau:
- Giữ tâm trí thoải mái, yên tĩnh.
- Nhìn thẳng về phía trước, tập trung vào một vật nhỏ ngang tầm mắt.
- Tập trung hướng mắt nhìn vào vật đó và chờ đến khi không còn bị chóng mặt.
- Xoay đầu từ bên này sang bên kia một cách chậm rãi và vẫn đảm bảo duy trì ánh nhìn của bạn hướng về vật đó.
- Tiến hành xoay đầu nhanh dần nhưng hãy dừng lại nếu bạn bị chóng mặt.
- Tiếp tục nhìn và thực hiện xoay đầu qua lại trong khoảng 1 phút.
3. Uống nước
Mất nước là nguyên nhân gây chóng mặt diễn ra phổ biến. Nếu bạn cảm thấy khát nước, mệt mỏi, đi tiểu ít hơn khi chóng mặt thì hãy thử uống nước để giữ cho cơ thể luôn có đủ nước. Đây là cách trị chóng mặt hiệu quả, hỗ trợ giảm bệnh đơn giản.
4. Tập động tác Epley
Tập Epley cũng là một cách trị chóng mặt tại nhà mà bạn có thể thử tham khảo để hỗ trợ giảm triệu chứng bệnh. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những người bị chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV). Để tập động tác Epley, người bệnh hãy thực hiện theo các bước sau: (2)
- Ngồi trên giường và quay đầu sang bên phải một nửa.
- Nằm ngửa xuống trong khi vẫn giữ ở tư thế quay đầu. Đặt một chiếc gối dưới vai, đầu ngả ra phía sau.
- Giữ vị trí này kéo dài trong 30 giây.
- Quay đầu nhưng không ngẩng lên để đầu nhìn sang nửa bên trái. Tiếp tục giữ tư thế này thêm 30 giây.
- Giữ im đầu, xoay người sang bên trái để bạn nằm nghiêng và tiếp tục đợi thêm 30 giây.
- Ngồi dậy về phía bên trái của bạn.
5. Bài tập Brandt – Daroff
Brandt – Daroff được biết đến là bài tập dành cho người bị bệnh rối loạn tiền đình. Bạn có thể tham vấn ý kiến bác sĩ để tập tại nhà. Bài tập này phát huy công dụng với những trường hợp bị chóng mặt khi thay đổi tư thế. Đây là cách trị chóng mặt bạn có thể áp dụng tại nhà với các bước thực hiện như sau: (3)
- Đầu tiên, bạn cần ngồi trên mép giường.
- Chuyển sang tư thế nằm nghiêng bên phải, mũi hướng lên một góc khoảng 45 độ.
- Bạn cần giữ nguyên tư thế này trong 39 giây rồi quay trở lại tư thế ban đầu.
- Thực hiện tương tự với phía đối diện và lặp lại bài tập này từ 3 – 5 lần.
6. Dùng gừng
Gừng có thể giúp làm giảm triệu chứng chóng mặt và say tàu xe. Gừng cũng có thể hỗ trợ phụ nữ mang thai cải thiện chứng buồn nôn. Bạn có thể sử dụng gừng dưới nhiều hình thức khác nhau, ví dụ như: thêm gừng tươi hoặc gừng xay vào khẩu phần ăn uống, uống trà gừng, dùng chế phẩm bổ sung từ gừng…
Người bệnh vẫn nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào. Các chất bổ sung có thể tác động đến tình trạng bệnh lý hoặc những loại thuốc đang sử dụng.
7. Bổ sung vitamin C
Tiêu thụ vitamin C có thể giúp làm giảm chứng chóng mặt nếu bạn đang mắc bệnh Meniere. Các thực phẩm giàu vitamin C bao gồm ớt chuông, dâu tây, bưởi, cam… Bạn có thể bổ sung những thực phẩm này vào khẩu phần ăn như một cách trị chóng mặt tại nhà.
8. Bổ sung vitamin E
Vitamin E có thể giúp mạch máu duy trì tính đàn hồi. Điều này có thể giúp phòng ngừa những vấn đề về tuần hoàn. Vitamin E có thể được tìm thấy trong rau chân vịt, trái kiwi, quả hạch, mầm lúa mì…
9. Bổ sung vitamin D
Vitamin D là dưỡng chất có thể giúp bạn cải thiện tình trạng sức khỏe sau một cuộc tấn công của chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV), do đó có thể xem nó như một cách trị chóng mặt giúp hỗ trợ giảm bệnh, phục hồi sức khỏe. Bạn có thể đưa vào khẩu phần những loại thực phẩm giàu vitamin D như: các loại nấm, cá béo (cá thu, cá ngừ, cá hồi…), phô mai, gan bò, sữa, lòng đỏ trứng, ngũ cốc…
10. Bổ sung sắt
Nếu bạn được chẩn đoán thiếu sắt thiếu máu gây chóng mặt, bác sĩ có thể chỉ định cho bổ sung thêm khoáng chất sắt. Loại khoáng chất này có thể được tìm thấy trong những loại thực phẩm như rau lá xanh đậm, đậu, thịt đỏ, thịt gia cầm…
11. Thao tác Semont
Bạn có thể tư vấn chuyên gia, thực hiện thao tác Semont như một cách trị chóng mặt tại nhà. Các bước như sau:
- Đầu tiên, cần xác định vấn đề mất cân bằng gây ra triệu chứng chóng mặt của bạn nằm ở bên phía tai phải hay trái. Bạn có thể tự áp dụng cách xác định dưới đây:
- Ngồi trên giường và canh khoảng cách sao cho nếu nằm xuống thì đầu của bạn hơi ló ra khỏi mép giường một chút.
- Quay đầu sang phía bên phải rồi nằm xuống nhanh chóng.
- Bạn cần đợi thêm một chút để xem bản thân có bị chóng mặt hay không.
- Trở về tư thế ngồi lúc đầu rồi thực hiện lại động tác nhưng lần này bạn quay đầu sang bên trái.
- Lưu ý, nếu bạn cảm thấy chóng mặt khi quay đầu sang trái tức là vấn đề nằm ở tai trái. Ngược lại, bạn bị chóng mặt khi quay đầu sang phải thì vấn đề nằm ở tai phải.
- Sau khi xác định được vấn đề nằm ở bên phía tai nào, bạn có thể áp dụng thao tác Semont. Bạn hãy ngồi thẳng lưng trên mép giường.
- Quay đầu góc 45 độ về phía tai bình thường (không có vấn đề) theo phương ngang.
- Nghiêng đầu của bạn một góc khoảng 105 độ, nằm nghiêng sang bên tai đang có vấn đề, ngả đầu nhẹ ra sau, hướng mũi lên trần nhà. Bạn cần giữ nguyên tư thế này trong khoảng vài phút.
- Giữ nguyên phần đầu rồi nằm nghiêng nhanh chóng sang phía tai bình thường. Lần này, hướng mũi của bạn xuống mặt đất. Bạn cần nằm yên khoảng vài phút rồi từ từ quay về vị trí ngồi ban đầu và thư giãn.
12. Thao tác nửa nhào lộn
Để thực hiện thao tác nửa nhào lộn, bạn cũng cần xác định xem tai phải hay trái đang có vấn đề mất cân bằng gây ra triệu chứng chóng mặt. Bạn hãy áp dụng cách xác định như đã đề cập ở trên. Tiếp theo, bạn có thể thực hiện cách trị chóng mặt hỗ trợ giảm triệu chứng này theo các bước sau:
- Quỳ trên sàn với tư thế ngồi trên gót chân.
- Ngồi thẳng lưng, đầu ngửa nhìn lên trần nhà và giữ nguyên tư thế này trong vài giây.
- Gục đầu xuống đồng thời hướng cằm về gần đầu gối như thể chuẩn bị lộn nhào.
- Quay đầu của bạn theo góc 45 độ hướng về cùi chỏ phải hoặc trái (gần phía tai gặp vấn đề). Bạn có thể giữ nguyên tư thế này đến khi không còn chóng mặt hoặc đếm tới 30.
- Vẫn giữ tư thế nghiêng đầu rồi ngẩng lên nhanh chóng, trở về lại vị trí ban đầu. Bạn cần chờ thêm từ 15 – 30 giây để cảm thấy triệu chứng chóng mặt thuyên giảm. Nếu bạn vẫn thấy chóng mặt thì hãy lặp lại bài tập này thêm 4 – 5 lần.
13. Thao tác Gufoni
Tương tự như thao tác Semont và nửa nhào lộn, bạn cũng cần xác định tai phải hay trái đang có vấn đề mất cân bằng gây ra triệu chứng chóng mặt rồi thực hiện theo các bước dưới đây:
- Ngồi trên bàn chắc chắn, cao tương đối sao cho hai chân không chạm đất.
- Tiến hành ngả đầu nhanh chóng về hướng tai bình thường rồi chờ cho đến khi không còn chóng mặt.
- Nhanh chóng cúi mặt xuống đối diện với mặt bàn và chờ khoảng 30 giây.
- Sau đó ngồi dậy nhanh chóng như tư thế ban đầu. Bạn có thể lặp lại cách trị chóng mặt này khoảng 3 lần.
14. Châm cứu
Đây là cách trị bệnh chóng mặt theo Đông y, người bệnh cần tư vấn chuyên gia để có thể áp dụng. Khi thực hiện phương pháp này, chuyên gia châm cứu sẽ chèn các chiếc kim nhỏ, mỏng vào những vị trí da cụ thể. Một vài nghiên cứu cho thấy, châm cứu có thể làm giảm triệu chứng chóng mặt. (4)
15. Bấm huyệt bàn chân
Bấm huyệt bàn chân cũng có thể là cách trị chóng mặt tại nhà theo Đông y đơn giản, hiệu quả. Bạn có thể nhờ chuyên gia hay kỹ thuật viên Đông y hướng dẫn cách bấm huyệt tại nhà. Thông thường, người bệnh sẽ dùng ngón tay nhấn vào vùng nhỏ trên bàn chân (tại vị trí giữa gốc ngón chân áp út và ngón chân út). Xoa bóp điểm này ở cả hai bên chân bằng ngón tay trong 30 giây có thể giúp làm giảm tình trạng chóng mặt.
16. Bấm huyệt cổ tay
Bấm huyệt cổ tay cũng là cách trị chóng mặt hiệu quả, bạn có thể áp dụng tại nhà. Đầu tiên, bạn nhấn vào vùng ngay tại cẳng tay bên trong, giữa hai gân, độ rộng ở vùng này khoảng 3 ngón tay. Day bấm huyệt từ 4 – 5 giây để làm giảm bớt tình trạng chóng mặt, buồn nôn.
Điều trị chóng mặt bằng thuốc
Như đã nói, người bệnh chóng mặt nên đi khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh các cách trị chóng mặt hỗ trợ tại nhà, người bệnh có thể điều trị triệu chứng này bằng thuốc. Lưu ý, bạn chỉ nên dùng thuốc khi được bác sĩ chỉ định. Thuốc điều trị chóng mặt thường được chỉ định theo nguyên nhân, tùy từng trường hợp. Ví dụ như thuốc ngăn ngừa chứng đau nửa đầu có thể được kê đơn nếu người bệnh bị chóng mặt kèm theo triệu chứng đau nửa đầu. Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh dùng thuốc chống lo âu để làm giảm mức độ nghiêm trọng của những cơn lo âu dẫn đến tình trạng chóng mặt…
Dưới đây là một vài loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định giúp người bệnh điều trị chứng chóng mặt:
- Thuốc lợi tiểu: Nếu bạn bị bệnh Meniere, bác sĩ có thể chỉ định cho dùng thuốc lợi tiểu. Sử dụng loại thuốc này kết hợp với chế độ ăn ít muối có thể giúp làm giảm tần suất chóng mặt.
- Thuốc làm giảm chứng buồn nôn, chóng mặt: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp người bệnh làm giảm tình trạng chóng mặt, buồn nôn ngay lập tức, bao gồm thuốc Cholinergic, thuốc kháng Histamine. Những loại thuốc này có thể gây ra cảm giác buồn ngủ.
- Thuốc chống lo âu: Diazepam (Valium) và thuốc Alprazolam (Xanax) thuộc nhóm Benzodiazepin có thể gây nghiện, dẫn đến cảm giác buồn ngủ.
- Thuốc ngăn ngừa chứng đau nửa đầu: Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh dùng thuốc Flunarizine. Nếu bạn bị đau đầu nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc Triptans hoặc Dihydroergotamine cùng với thuốc chống nôn.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Hi vọng rằng các cách trị chóng mặt tại nhà được gợi ý trong bài viết này có thể giúp bạn hỗ trợ cải thiện triệu chứng hiệu quả. Nếu tình trạng chóng mặt không thuyên giảm, ngày càng nghiêm trọng hơn, bạn nên sớm đến cơ sở y tế có chuyên khoa Thần kinh thăm khám để được bác sĩ chẩn đoán, đề ra phác đồ chữa trị tối ưu.
