Le Huong Lan
Nếu bạn thức dậy với cảm giác choáng váng, chóng mặt thì đó có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt cũng như cách kiểm soát các tình trạng này.
Cùng tìm hiểu ngay về tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt để xem nguyên nhân là gì và liệu có cách nào để cải thiện hay không bạn nhé!
Ngủ dậy bị chóng mặt là bệnh gì?
Ngủ dậy bị chóng mặt không phải là một bệnh lý, mà là triệu chứng do các vấn đề sức khỏe như hạ đường huyết, thiếu máu, căng thẳng quá mức, kiệt sức,… gây nên. Với trường hợp này, bạn dễ cảm thấy choáng váng, mất thăng bằng khi vừa tỉnh dậy sau giấc ngủ ngắn hoặc dài. Chóng mặt có thể đi kèm với ngất xỉu hoặc co giật. Tình trạng này dễ khiến người bệnh có nguy cơ bị té ngã và chấn thương.
Nguyên nhân sáng ngủ dậy bị chóng mặt
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sáng ngủ dậy bị chóng mặt. Trong đó, một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
1. Thuốc
Sử dụng một số loại thuốc trước khi đi ngủ có thể gây chóng mặt buổi sáng. Trong số đó có thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh, thuốc huyết áp, thuốc dị ứng, thuốc tuyến tiền liệt và thuốc an thần,…
Cơ chế hoạt động của các loại thuốc này ảnh hưởng đến hệ thần kinh, huyết áp gây choáng váng khi thay đổi tư thế nên bạn dễ cảm thấy chóng mặt khi chuyển từ nằm sang ngồi.
2. Mất nước
Mất nước, mất điện giải do đổ mồ hôi quá nhiều ban đêm, sốt cao, nôn mửa, tiêu chảy… trong đêm đều có thể khiến bạn chóng mặt sau khi ngủ dậy. Ngoài ra, nếu bạn không uống đủ nước, uống quá nhiều rượu hoặc caffeine trước khi ngủ thì điều này cũng có thể khiến bạn bị mất nước khi ngủ dậy. Một số loại thuốc, như thuốc tim mạch, khiến bạn có nguy cơ bị mất nước cao hơn. (1)
Tình trạng mất nước làm máu lưu thông kém, não bị thiếu oxy gây cảm giác chóng mặt. Khi bị mất nước, bạn sẽ có triệu chứng khát nước và không cảm thấy muốn đi tiểu, cảm thấy chóng mặt khi ngủ dậy.
3. Lượng đường trong máu thấp
Ngủ dậy bị chóng mặt quay cuồng có thể là dấu hiệu cảnh báo của tình trạng lượng đường trong máu thấp. Lượng đường trong máu giảm xuống thấp vào ban đêm và tăng đột ngột khi thức dậy gây chóng mặt. Người bị tiểu đường càng dễ gặp phải tình trạng này.
4. Suy tim
Người bị suy tim thường xuyên trải qua tình trạng ngủ dậy thấy chóng mặt. Suy tim làm tim bơm máu kém hiệu quả, não bị thiếu oxy gây chóng mặt, hoa mắt vào buổi sáng khi vừa ngủ dậy. Khi bệnh nặng, tim bạn không thể chịu được tình trạng huyết áp giảm tự nhiên khi bạn đứng lên và khiến bạn cảm thấy chóng mặt khi thay đổi từ tư thế nằm sang ngồi hoặc đứng. (2)
Những người bị suy tim cũng thường dùng rất nhiều loại thuốc để điều trị tình trạng của mình, bao gồm cả thuốc huyết áp và thuốc lợi tiểu. Thuốc có thể làm cho tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt trở nên nghiêm trọng hơn.
5. Huyết áp thấp
Ngủ ngửa, nằm sấp hoặc nằm nghiêng có thể ảnh hưởng đến huyết áp của bạn vào buổi sáng. Khi bạn thức dậy, máu sẽ dồn đến chân và bụng, khiến huyết áp giảm.
Huyết áp thấp khiến lượng máu lên não không đủ, gây cảm giác choáng váng, ù tai khi đứng dậy. Người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người gầy yếu thường dễ bị huyết áp thấp và gặp tình trạng sáng ngủ dậy chóng mặt. (3)
6. Hạ đường huyết
Lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết) có thể gây ra những thay đổi về nội tiết tố trong cơ thể, khiến bạn cảm thấy run rẩy hoặc chóng mặt vào buổi sáng. Những người mắc bệnh tiểu đường dùng insulin hoặc thuốc sulfonylurea có nguy cơ cao bị hạ đường huyết.
Cần lưu ý rằng, bạn không nhất thiết phải mắc bệnh tiểu đường thì mới gặp tình trạng lượng đường trong máu thấp. Một số nguyên nhân khác bao gồm dùng thuốc, uống rượu mà không ăn và các tình trạng sức khỏe khác như bệnh gan nặng cũng có thể khiến bạn bị hạ đường huyết và dẫn đến tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt.
7. Chứng ngưng thở lúc ngủ
Chứng ngưng thở khi ngủ cũng là một trong những nguyên nhân làm cho bạn bị chóng mặt sau khi ngủ dậy. Ngưng thở khi ngủ là tình trạng khiến bạn ngừng thở vài giây mỗi lần suốt đêm. Việc ngưng thở trong lúc ngủ làm giảm lượng oxy trong máu, có thể khiến bạn chóng mặt. (4)
Chứng ngưng thở khi ngủ cũng khiến bạn khó có được giấc ngủ chất lượng. Khi bị thiếu ngủ, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt. Nếu bạn thường xuyên chóng mặt vào buổi sáng và ngáy, hoặc nếu bạn cảm thấy kiệt sức sau một giấc ngủ ngon, nên thăm khám và thực hiện đo đa ký giấc ngủ để chẩn đoán chứng ngưng thở khi ngủ bởi tình trạng này có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị.
8. Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính thường không quá nguy hiểm. Bệnh có thể khiến bạn cảm thấy bị chóng mặt khi ngủ dậy, khi thay đổi tư thế ngồi hoặc khi di chuyển nhanh. Cảm giác chóng mặt thường kéo dài trong vài giây đến một phút. Người bị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính cũng có thể gặp ác triệu chứng suy nhược khác, bao gồm buồn nôn, nôn mửa và khó đi thẳng,…
Ngoài các nguyên nhân kể trên, ngủ dậy bị chóng mặt cũng có thể xuất phát từ các nguyên nhân khác, chẳng hạn như đột quỵ, viêm tai giữa, chấn thương não, mang thai,…
Tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt khi nào cần đến bệnh viện khám?
Tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt nhìn chung không quá nguy hiểm và bạn cũng không cần phải lo lắng. Thỉnh thoảng, bạn vẫn có thể có những cơn chóng mặt sau khi ngủ dậy. Tuy nhiên, việc ngủ dậy bị chóng mặt cần thăm khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:
- Chóng mặt dữ dội, kèm theo buồn nôn và nôn ói nhiều.
- Cảm thấy hoa mắt, chảy nước mắt, mờ mắt kéo dài.
- Chóng mặt kèm theo đau đầu dữ dội hoặc đau nửa đầu.
- Có triệu chứng khác thường như tê bì tay chân, yếu cơ, khó nói.
- Nghe kém đột ngột hoặc ù tai kéo dài.
- Cơ thể mất thăng bằng, khó đi lại hoặc đi loạng choạng.
- Tình trạng chóng mặt không thuyên giảm sau 15 – 20 phút.
- Người cao tuổi bị ngã kèm chóng mặt dữ dội.
Nếu có các dấu hiệu trên, cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
Biện pháp giảm chóng mặt sau khi ngủ dậy
Nếu chóng mặt không kèm các triệu chứng cảnh báo nguy hiểm và cần sớm đến bệnh viện, bạn có thể nghỉ ngơi tại chỗ và áp dụng các biện pháp giảm chóng mặt. Một số biện pháp có thể giúp giảm cảm giác chóng mặt sau khi ngủ dậy gồm có:
- Nằm nghỉ ngơi trên giường thêm vài phút cho đến khi tình trạng chóng mặt được thuyên giảm.
- Uống 1-2 ngụm nước sau khi ngủ dậy.
- Hít thở sâu, tập trung vào một điểm để ổn định thăng bằng. Ngồi dậy từ từ, tránh đứng dậy đột ngột. Có thể xuống giường và ngồi thêm 1-2 phút trước khi đứng lên.
Nếu tình trạng vẫn không thuyên giảm, nên đến bệnh viện khám để được điều trị dứt điểm. Ngoài ra, nếu bạn cảm thấy bị chóng mặt sau khi sử dụng thuốc vào buổi tối, bạn nên trao đổi với bác sĩ về việc thay đổi loại thuốc sử dụng.
Cách phòng ngừa tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt
Đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt:
- Nằm yên trên giường khoảng 5-10 phút trước khi ngồi dậy, để cơ thể thích nghi.
- Không nên sử dụng các loại thuốc gây ngủ, thuốc an thần trước khi đi ngủ nếu không có chỉ định của bác sĩ để tránh ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Điều chỉnh tư thế ngủ hợp lý, tránh gập cổ hoặc ngửa cổ quá cao khi ngủ. Tốt nhất nên nằm ngửa, đầu cao hơn một chút so với thân.
- Không uống quá nhiều chất lỏng vào buổi tối, tránh tình trạng phải thức dậy đi vệ sinh ban đêm. Tuy nhiên, để tránh tình trạng mất nước dẫn đến ngủ dậy bị chóng mặt thì bạn cũng nên uống đủ lượng nước trong ngày và uống nước trước khi ngủ khoảng 1-2 giờ.
- Tránh xem điện thoại, máy tính trước khi ngủ ít nhất 30 phút để não được thư giãn, không bị kích thích.
- Thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng, thư giãn trước khi ngủ giúp cơ thể dễ ngủ sâu hơn.
- Duy trì lối sống lành mạnh, tránh stress và căng thẳng thần kinh kéo dài.
- Đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị các bệnh lý tiềm ẩn có thể gây chóng mặt. Nếu bạn gặp những vấn đề về sức khỏe dẫn đến việc ngủ dậy bị chóng mặt, bạn nên điều trị bệnh triệt để để không gây ra các biến chứng nguy hiểm khác.
Bạn có thể thăm khám nguyên nhân ngủ dậy bị chóng mặt tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Bệnh viện hiện là địa chỉ uy tín giúp thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến tình trạng ngủ dậy bị chóng mặt nhờ áp dụng các kỹ thuật, máy móc hiện đại bậc nhất cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Như vậy, chóng mặt khi ngủ dậy là tình trạng thường gặp do nhiều nguyên nhân như rối loạn tiền đình, huyết áp thấp, chứng ngưng thở khi ngủ… Tuy không nguy hiểm nhưng ngủ dậy bị chóng mặt có thể gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý. Do đó, nếu tình trạng kéo dài cần đi khám để được thăm khám và điều trị triệt để.
